W systemie Linux ka偶dy plik i folder ma swojego "szefa", czyli w艂a艣ciciela (owner) 馃懁. W艂a艣ciciel ma specjalne prawa do zarz膮dzania tym plikiem lub folderem. To tak, jakby艣 by艂 w艂a艣cicielem samochodu 馃殫 – masz kluczyki i decydujesz, kto mo偶e go prowadzi膰 i co z nim zrobi膰.
Jak Sprawdzi膰, Kto Jest W艂a艣cicielem? - Komenda `ls -l`
Aby zobaczy膰, kto jest w艂a艣cicielem pliku lub folderu, u偶ywa si臋 w terminalu komendy ls -l (list - long). Otw贸rz terminal (zazwyczaj kombinacj膮 klawiszy Ctrl+Alt+T) i wpisz:
ls -l moja_dokument.txt
Lub, aby zobaczy膰 w艂a艣cicieli wszystkich plik贸w i folder贸w w bie偶膮cym miejscu:
ls -l
Wynik mo偶e wygl膮da膰 mniej wi臋cej tak:
-rw-r--r-- 1 uzytkownik1 grupa1 1024 maj 15 10:00 moja_dokument.txt drwxr-xr-x 2 uzytkownik2 grupa2 4096 maj 10 14:30 moj_folder
W tej linijce, po znakach uprawnie艅 (np. `-rw-r--r--` lub `drwxr-xr-x`), widzisz dwie nazwy: pierwsza to w艂a艣ciciel pliku/folderu, a druga to grupa w艂a艣cicieli (o grupach opowiemy innym razem 馃馃馃).
Analogia do Domu 馃彔:
Pomy艣l o pliku lub folderze jak o pokoju w domu:
- W艂a艣ciciel to osoba, do kt贸rej ten pok贸j nale偶y. Ma pe艂ne prawo decydowa膰, co si臋 w nim znajduje i kto mo偶e tam wchodzi膰 (oczywi艣cie w granicach uprawnie艅, o kt贸rych m贸wili艣my wcze艣niej 馃攽).
- Grupa to na przyk艂ad rodzina mieszkaj膮ca w tym domu. Mog膮 mie膰 pewne wsp贸lne prawa dost臋pu do r贸偶nych pokoi.
- Inni to go艣cie. Ich dost臋p do pokoi mo偶e by膰 ograniczony.
Jak Zmieni膰 W艂a艣ciciela? - Komenda `chown`
Uwaga! Zmiana w艂a艣ciciela pliku lub folderu jest operacj膮, kt贸ra zazwyczaj wymaga uprawnie艅 administratora (root). Je艣li nie jeste艣 administratorem, prawdopodobnie nie b臋dziesz m贸g艂 zmieni膰 w艂a艣ciciela.
Aby zmieni膰 w艂a艣ciciela pliku lub folderu, u偶ywa si臋 komendy chown (change owner). Musisz przed ni膮 doda膰 sudo (superuser do), aby wykona膰 j膮 jako administrator. W terminalu wpisz:
sudo chown nowy_uzytkownik moja_dokument.txt
Zostaniesz poproszony o podanie swojego has艂a (has艂a administratora). Po wpisaniu has艂a (kt贸re podczas wpisywania nie b臋dzie widoczne), system spr贸buje zmieni膰 w艂a艣ciciela pliku "moja_dokument.txt" na u偶ytkownika o nazwie "nowy_uzytkownik".
Aby zmieni膰 w艂a艣ciciela folderu i wszystkich plik贸w oraz podfolder贸w w jego wn臋trzu, u偶yj opcji `-R` (recursive):
sudo chown -R nowy_uzytkownik moj_folder
Podsumowanie - Kto Rz膮dzi Plikami?
W艂asno艣膰 plik贸w w Linuxie to wa偶ny mechanizm kontroli dost臋pu i zarz膮dzania systemem. Ka偶dy plik i folder ma swojego w艂a艣ciciela, kt贸ry ma nad nim pewn膮 w艂adz臋. Aby sprawdzi膰 w艂a艣ciciela, u偶yj ls -l, a aby go zmieni膰 (z uprawnieniami administratora), u偶yj sudo chown. Pami臋taj, 偶e bycie "szefem" swoich plik贸w daje Ci wi臋ksz膮 kontrol臋 nad Twoim komputerem 馃捇!